Alevilikte Kapı ve Kapı Eşiğinin Kutsallığı...

Eşik, Hz.Muhammedin „Ben İlmin Şehriyim, Ali onun kapısıdır’ sözünden esinlenerek Şahı Merdan Ali’yi temsil ettiğine inanılan ve yolun bir simgesi olarak algılanan meydanın giriş kapısının iç kısmıdır. Bu nedenle eşik kutsaldır, Hakk’a götüren kapıdır. Asla eşiğe basılmaz ve niyaz olunur (öpülür). Bu davranış yol, ışık ve bilgisine ulaşmış olmanın anısına bir engin gönüllülük ve teslimiyet ifadesi olarak eşiğin önünde sol diz üzerine çökerek elleri eşiğe koyup üç kez niyaz etmek biçiminde de uygulanır.

Hz.Muhammed, ’Ben ilmin şehriyim, Ali kapısıdır’ buyurmuştur.
Bu hadisten de anlaşılacağı gibi, ilim şehri, Hz.Muhammed’dir. İlim şehrinin kapısı ise, Şahı Merdan Ali’dir ve Sırat-el Mustakim’dir. Kapıya secde: Eyvallah’tır, teslimiyettir. Buradaki maksat; İlim şehrine, Şahı Merdan Ali’nin kapısından girip, Hz.Muhammed’in ilmine ve Şahı Merdan Ali’nin feyzine ve faziletine erişmektir.
Eşik tercümanında: ’Eşiğine koymuşum ben can ile ser. Hem eşiğinden benim niyazım budur. Lütf edip ben fakire kılasın nazar’ diyerek, kapının dört tarafına niyaz edilir.
Kapının üst eşiği Hz.Muhammed’i, kapının alt eşiği Fatma Ana’yı, sağ ve sol yanları da Imam Hasan’ı ve Imam Hüseyin’i ve kapının kilidi Şahı Merdan Ali’yi temsil eder. Kapının dışı Şeriat, iç kısmı ise Tarikat, Marifet ve Hakikat makamlarıdır.

Kapıdan içeri giren kimse, orada oturan Allah dostlarına: ’Hu aşk olsun erenler’ diyerek, selam verilir. Çünkü orada Hakk aşıkları, tarikat pirleri vardır. Tarikatın mürşidi Hz.Muhammed, rehberi Şahı Merdan Ali’dir. Orada Hakk muhabbeti vardır, ibretler ve marifet erbabı kimseler vardır.

Işte Alevilerin eşik ve kapıyı ki özellikle bir türbenin, bir cem evinin eşik ve kapısını her Allah Muhammed Ali diyerek öpmeleri bu bilince, ’Her mülkün sahibinin Allah Muhammed Ali olduğu’ bilincine sahip olduklarını gösterir.

Bu bilinç Aleviyi Hakk Muhammed Ali yolunda gitmeye, onlar gibi her canlıyı kadın-erkek, zengin-fakir, okumuş-okumamış demeden bir, eşit görmeye, hoşgörülü olmaya, "incinsen de incitme"meye yönlendirir.

Özetlersek; Kapının eşiği, üstü, sağı, solu ve kapının kendisi yani kilidi, bütün bunlar ehlibeyti temsil eder. Dolayısiyle kilit açılıp içeri girildiğinde de kırklar meydanı yani ilmin ta kendisi ve zahiri ilimden batını ilime geçiş yolunun kapısı olan Şahı Merdan Ali’yi temsilen mürşidi kamil, Elesti bezminde melek Cebrail’e rehberlik yaptığı için Hz.Muhammed, ilk talip olan melek Cebrail, Fatma-tüz Zehra, Imam Hasan-ül Mücteba, Imam Hüseyn-i Deşti Kerbela ve kırkların tamamı bulunduğu Kırklar meydanı bulunmaktadır. Eşiğe basılmamasının nedeni Ehl-i Beyt’i temsil ettiğindendir.

Alevi o kutsal yerlerin eşiğini, kapısını öperken ya Allah ya Muhammed ya Ali’yi zikrederek; „Ben sizin mekanınız olan bu mekana girerken yolunuza beli best diyorum, yani yolunuzda gittiğimin ikrarını-sözünü veriyorum ve sizin yolunuzun gerekenleri olan "hoşgörülü olmak", "herkese eşit bakmak", kimseyi dış görünüşünden , ünvanından ya da maddi olanaklarından ötürü üstün ya da aşağı görmemek, türab olmak (alçak gönüllü olmak) gibi iyi davranışları uygulayarak Allah Muhammed Ali yolunda giden gerçek bir kul olmak için gerekenler ne ise yapacağım’ ikrar sözünün ifade edilişidir.

Kapıdan secde ederek girilir. Cem evinin kapısının önüne gelince, eşiğe diz çöküp şu tercüman okunur:

Bismişah Allah, Allah!
Dergah eşiğine ben canımı ve başımı koydum.
Bu eşikten benim niyazım budur.
Lütfedip bu fakiri, görüp gözet ki, delalette kalmayayım.
O dosta, O yüce yaratana benim eyvallahım ve teslimiyetim var.
Eşiğe niyaz ettikten sora kalkıp eşiğin üzerine basmadan içeri girilir. Içeri girerken kapının sağından, solundan ve üst eşikten elle niyaz alınır.


alıntıdır ( Seyyid Hakkı )

Her kapının eşiği Ali dir